تبیین مکانیزم ارتباطی مفاهیم والدگری ‏معنوی ‏خداسو با نظام روان‏شناختی انسان

.ABSTRACT.

-This research aimed to identify the concepts of God-oriented spiritual parenting and its connection mechanism with the human psychological system. In order to analyze the communication mechanism of concepts with human psychological system, descriptive-explanatory sentences of Islamic texts (Qur’an and Hadith), content analysis methods, and linguistic semantics methods were used. In doing so, by means of words and concepts collected in the field of parenting, descriptive-explanatory sentences related to the subject in Islamic texts were searched and selected. Results showed that each of the psychological systems, including the processing system (intellect, heart, and Qalb) and the action preparation system, can be made operational with educational concepts and the space of the child’s perceptions (origin, self, objective existence, and resurrection) can be adjusted and for the spiritual act of making a guide. Based on these divisions, the intellectual processing system with these concepts were operationalized: “dignity” and “wisdom” The processing system of the heart with these concepts were operationalized: “foreseeing”, “insight”, “preaching”, “admonition”, “kindness”, “forgiveness”, “kindness and tolerance”, “benevolence”, “encouragement”, and “intimidation”. Sadr’s processing system with the concepts of “teaching”, “conversation”, and “aswah” and the parenting system is operationalized with the concepts of “moderation”, “supervision and care” and “command and prohibition” and finally, this activation leads the child to monotheism.

:چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی مفاهیم والدگری ‏معنوی ‏خداسو و مکانیزم ارتباطی آن با نظام روان‏شناختی انسان صورت پذیرفت؛ چراکه والدین، به‌‏عنوان عامل تأثیرگذار بر رشد روان‏شناختی فرزندان، در فرآیند تربیت با نظام روان‏شناختی آنها تعامل مستقیم دارند. در این پژوهش به‌‏منظور تبیین مفاهیم تربیتی در والدگری‏ معنوی ‏خداسو از روش معناشناسی زبانی مورد استفاده قرار گرفت. بدین منظور، به‌‏وسیلۀ واژگان و مفاهیم جمع‌‏آوری‏‌شده در حوزۀ تربیتی، جملات توصیفی – تبیینی مرتبط با موضوع در متون اسلامی جست‌‏وجو و انتخاب گردید، و به‏‌منظور تحلیل مکانیزم ارتباطی مفاهیم با نظام روان‏شناختی انسان از جملات توصیفی – تبیینی متون اسلامی از روش‏های تحلیل محتوا استفاده شد. در روش تحلیل محتوای کیفی با استفاده از قرآن کریم و منابع حدیثی بعد از شناسایی و انتخاب واحدهای لفظی و معنایی مفاهیم تربیتی متناسب با نظام روان‏شناختی انسان و جست‏وجوی آنها در منابع مذکور انجام و سپس استخراج شد. در مرحلۀ بعد شاخص روایی محتوایی CVI و نسبت روایی محتوایی CVR مورد تأیید 8 نفر از روان‏شناسان دارای تحصیلات حوزوی قرار‏ گرفت. یافته‏‌های پژوهش نشان داد هریک از نظام روان‏شناختی از جمله نظام پردازش‏گری عقل با مفاهیم «کرامت» و «حکمت»؛ نظام پردازش‏گری قلب با مفاهیم «دوراندیشی»، «بصیرت‌‏افزایی»، «عفو»، «موعظه‏‌گری»، «تذکر»، «مهرورزی»، «رفق ‏و ‏مدارا»، «احسان»، «ترغیب» و «ترهیب»؛ نظام ‏پردازش‏گری صدر با مفاهیم «اسوه»، «عبرت‌‏دهی» و «گفت‏وگو»؛ و نظام تدارک ‏عمل با مفاهیم «اعتدال»، «نظارت ‏و ‏مراقبت»، «امر» و «نهی» عملیاتی می‏‌شود و فضای ادراکات فرزند (مبدأ، خود، هستی ‏عینی و معاد) را تنظیم و برای عمل معنوی رهنمون می‏‌سازد و در نهایت، این فعال‌‏سازی فرزند را به توحیدیافتگی می‌‏رساند.